Laurence Gonzales schreef in 2003 een prachtig boek over de essentie van overleven: ‘Deep Survival. Who lives, who dies, and why.’
Het was de vader van Laurence Gonzales, die in de tweede wereldoorlog als piloot van een B-17 bommenwerper, als enige van de tien bemanningsleden het neerstorten van het toestel op Duits grondgebied overleefde. Dat zijn vader de enige overlevende was maakte een blijvende nieuwsgierigheid in hem los. Waarom overleeft de een het wel en de andere het niet onder vergelijkbare omstandigheden? Hoe kan het dat een zeventienjarig meisje die samen met haar ouders vermist is geraakt in de Peruaanse jungle levend uit het bos komt gelopen, terwijl haar ouders stil zijn gaan zitten om vervolgens sterven? Is het vooral een kwestie van geluk? Welke mechanismen en psychologische factoren zijn daarbij bepalend? Gonzales maakte er een studie van.
Zijn belangrijkste inzicht:
Wanneer je in een kritieke situatie terecht bent gekomen en je geen idee meer hebt welke kant je op moet, is de enige optie die je hebt om de situatie te aanvaarden zoals die is en te accepteren dat je het op dat moment niet meer weet.
Accepteren en observeren dus, met als belangrijkste vraag: Wat is de nieuwe werkelijkheid waarin je terecht bent gekomen? Maar omdat we zo gewend zijn om volgens vaste patronen te leven is dat voor de meeste mensen een grote uitdaging. Het liefst bekijken we de werkelijkheid volgens bekende patronen zoals we die in het verleden hebben aangeleerd. Nog sterker: onze eerste neiging is om zelfs te ontkennen dat we het niet meer weten om zo snel mogelijk weer door te gaan op de manier zoals we het gewend waren om te doen. En dat is wat we vooral dus niet moeten doen. Onze ‘mentale landkaart’ zoals Gonzalez het noemt moeten we daarentegen juist vernieuwen, anders zijn de kansen op overleven gering. Het stelt ons de vraag of we in staat zijn om toe te geven dat onze oude patronen niet de juiste informatie bevatten om nieuwe wegen te openen.
Welke landkaart gebruik jij?