‘Op de dieptepunten van mijn leven heb ik het geleerd. Dat ik geen raad wist.’ Het zijn de woorden van Paul de Blot die 15 december 2019 op 95-jarige leeftijd overleed.
Op 4 mei denk ik terug aan de vele gesprekken die ik het afgelopen jaar met hem mocht hebben.
Paul de Blot overleefde drie oorlogen en vijf jaren concentratiekamp.
We spraken onder meer over het belang van vriendschap in de moeilijke perioden in ons leven. Dat overleven een zaak is van wederzijdse afhankelijkheid en het in je eentje niet gaat. Dat crisismomenten groeimomenten zijn, die kunnen leiden tot een dieper begrip van eigen vaardigheden, waarden en de doelen die we voor onszelf in het leven stellen. Dat het gaat om de keuzes die we zelf maken. De keuze om ons lot accepteren en dat we uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor ons eigen gevoel.
Als we op die manier naar onze pijnlijke ervaringen kunnen kijken zijn het geen hinderlijke obstakels in het leven, maar een geschenk. Momenten die perspectief bieden en betekenisvol zijn.
En ja, dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Tijdens de gesprekken met Paul was het overlijden van mijn zoon Job in 2011 op 18-jarige leeftijd dichtbij. Zijn lichaam werd niet meer gevonden, nadat hij was gaan zwemmen in zee. Een ervaring in mijn leven waarin ik de wanhoop diep heb ervaren.
De woorden van psycholoog en Auschwitz-overlevende Victor Frankl kregen in die tijd diepere betekenis voor mij: ‘Een persoon kan alles worden afgenomen, behalve één ding: de laatste van de menselijke vrijheden, namelijk in alle gegeven omstandigheden kunnen kiezen welke houding je aanneemt, je eigen weg kunnen kiezen.’
Elk moment is een keuze. Een inzicht dat voor mij nu levensbepalend is.
Met dit in gedachten kunnen we kijken naar videofragment met Paul de Blot dat zo prachtig aansluit. Over her-inneren en het belang van leven vanuit dankbaarheid.
‘Ik weet niet eens waar mijn ouders begraven liggen,’ zei Paul in ons laatste gesprek. ‘Maar ik ben een gelukkig mens.’
Overleven gaat over herontdekken wat werkelijk van waarde is. Ontdekken dat het er niet toe doet wat er gebeurt; het gaat erom wat je ermee doet.
Waar sta jij bij stil?
Roek Lips, 4 mei ’20.