Alles leek tv-maker en netmanager Roek Lips voor de wind te gaan, totdat in 2011 zijn zoon Job in zee verdwijnt. Als hij later terugkeert in zijn werk, merkt hij dat hij over de zin van het leven wil praten, filmen en schrijven.
Loeka Oostra, 20 december 2021
Copyright foto Mark Horn voor het FD
De grote zaal van theater Gooiland in Hilversum is leeg, op Roek Lips en een handjevol mensen na. Vanaf het podium staart hij de zaal in: over twee dagen staat hij hier op een herdenkingsdienst voor honderden mensen. Een leeg podium, zonder kist. Hij stelt het zich voor: de ogen die hem zullen aankijken, zoekend naar informatie. De woorden die hij uit zal spreken, woorden waar hij zich al weken tegen verzet. Ineens realiseert hij zich dat het echt waar is: zijn zoon Job leefde niet meer.
Twee maanden daarvoor zat het Lips aan alle kanten mee. Als netmanager bij de NPO en verantwoordelijk voor onder andere de tv-programmering van NPO3 had hij een mooie baan. Zijn 50ste verjaardag kwam eraan. ‘We zouden een weekend met vrienden en familie samenkomen om te koken en mooie gesprekken te voeren.’
Ruim 1300 kilometer
Een telefoontje van zijn dochter op 17 oktober 2011 veranderde alles. ‘Papa. Job. In zee. Nog niet terug,’ is alles wat ze uitbrengt. Het is genoeg voor Lips om in de auto te springen en naar San Sebastian te rijden, waar zijn zoon twee dagen daarvoor naartoe is gereisd. Een tocht van ruim 1300 kilometer, die Lips in elf uur aflegt. ‘Ik had een paar bekeuringen moeten krijgen, maar die zijn nooit aangekomen.’
Achter het stuur vallen al bellend de eerste puzzelstukjes in elkaar. Het was lekker weer, de groep studenten besloot te gaan zwemmen. Niet wetend van de sterke onderstroom, gingen Job en een studiegenoot steeds verder de zee in. Vlak nadat Job had aangegeven dat het niet goed ging, klapte een golf over hen heen. Zijn studiegenoot werd door surfers gered, Job kwam niet meer boven.
Dat zijn zoon niet meer leeft, voelde Lips instinctief al tijdens de autorit. Maar de hoop dat zijn lichaam gevonden werd, zwol aan. Een kinderlijke voorstelling had hij ervan: hij zou het water inlopen, het lichaam van zijn zoon uit zee dragen. Terwijl reddingswerkers vier dagen lang zochten, hielp Lips op zijn manier mee door tussen de boten in de haven te kijken of het lichaam daar misschien terecht was gekomen.
Dat Jobs lichaam nooit gevonden wordt, maakt het verlies achteraf moeilijker. Niet alleen kan Lips niet fysiek afscheid nemen, ook moet hij zelf zijn zoon dood verklaren. Er is immers geen lichaam voor een arts om dat te doen. ‘Alles in je lijf verzet zich ertegen dat je zoon overleden is, maar je moet jezelf wijsmaken dat hij nooit meer terugkomt.’
Na een paar maanden thuiszitten, voelde Lips dat het tijd was terug te keren naar zijn baan bij de NPO. Dat bleek lastiger dan verwacht. ‘Ik zat in het bestuur en ging over de verdeling van het geld, daarbij hoort dat mensen op je kunnen mopperen. Maar in plaats van een man die dat van zich af liet glijden, zat er ineens een kwetsbare vader.’
Tot rust komen
Ook merkte Lips dat de strak geplande agenda niet meer bij hem paste. ‘Ik kwam terug met een ervaring, wilde met mensen praten over meer dan werk.’
Terugkijkend wrong zijn baan al voor de dood van zijn zoon. ‘Het was een gouden kooi. Mensen zeiden dat ik het zo goed voor elkaar had, dat stimuleert niet tot zelfreflectie.’
Begin 2014 vertrok Lips na een verschil van inzicht bij de NPO. Hij voelde daarna ‘vooral de behoefte om helemaal tot rust te komen.’ In plaats van de geplande drie maanden, is zijn hoofd na een jaar pas leeg. Maar een antwoord op de vraag wat hij wil met werk, had hij nog niet. ‘Toen ik gebeld werd met de vraag mentor te worden van een bekende media-ondernemer, ging ik dat doen.’ Voor hij het wist had Lips een aantal mensen binnen en buiten de media voor wie hij een klankbord was, zowel zakelijk als persoonlijk.
Zijn inzichten van de afgelopen jaren bleken goed aan te sluiten bij de vragen waarmee mensen bij hem aanklopten. Lips richtte in 2016 samen met een partner De Ontwikkelgroep op, een adviesbureau voor organisatie- en leiderschapsontwikkeling. ‘Ik kwam bij opdrachtgevers van betaald voetbal tot de overheid, en overal zag ik eenzelfde soort vraagstukken terugkomen: hoe moeten we ons verhouden tot grote veranderingen in het leven nu niets meer vanzelfsprekend is?’
Documentaire
In zijn zoektocht naar een antwoord, raakte hij in gesprek met Paul de Blot, de destijds 94-jarige hoogleraar ‘business spiritualiteit’ aan Nyenrode University. ‘Hij had oorlogen meegemaakt, een jaar in een dodencel gezeten en was nog steeds een actief en inspirerend mens. Ik wilde weten hoe hij met diepe angsten omging.’ Tijdens het twee uur durende gesprek zette Lips de videocamera aan die toevallig in zijn tas zat. ‘Ik wilde het gesprek later terug kunnen luisteren.’
Toen een vriend de beelden zag, spoorde hij Lips aan zijn oude vak weer op te pakken. ‘Ik had al lang niet meer achter de camera gestaan, als manager stond ik ver van het vak af.’ Eenmaal gemotiveerd kwam Lips op het idee een documentaire te maken over de grote vragen van het leven in relatie tot leiderschap. ‘Vooruitgang is belangrijk, maar wie bepaalt welke kant we opgaan? En wat vraagt dat van ons leiderschap?’
Voordat de documentaire klaar was, postte Lips korte videofragmenten van de gesprekken online. ‘Dat sloeg ontzettend aan. Meer mensen liepen rond met deze vragen.’ Inmiddels sprak hij voor zijn project Nieuwe Leiders meer dan 130 mensen op deze manier, op zoek naar inspiratie en houvast. Recent publiceerde hij een boek waarin de gesprekken terugkomen in langere verhaalvorm.
De dood van Job was het laatste zetje voor Lips om uit zijn gouden kooi te breken. ‘Ik was een ambitieus mannetje met een groot ego. Dat heeft me ver gebracht, maar de dood van Job leerde me dat ik veel beter vanuit mijn onkunde in gesprek kan gaan. Uiteindelijk weten we helemaal niet zo veel. Door dat toe te geven, merk ik dat ik veel mooiere gesprekken heb.’
CV
- 1961 Geboren op 19 november te Spijkenisse
- 1980-1984 HBO De Nijenburg, Culemborg
- 1983-1989 Freelance theater-, radio-, tv-maker en journalist (IKON, VARA, NOS)
- 1989-1998 Eindredacteur/uitvoerend producent NCRV
- 1997-1998 MBA Nyenrode (verkorte MBA voor media)
- 1998-1999 Universiteit Antwerpen
- 1998-2005 Programmamanager televisiedirectie NCRV
- 2005-2014 Netmanager tv-directie RvB NPO
- 2015-2016 Zelfstandig ondernemer
- 2016-heden Mede-oprichter De Ontwikkelgroep
- 2019-heden Oprichter platform Nieuwe Leiders. Hiermee maakt Lips de video interviews, schrijft hij verhalen en geeft hij inspiratiesessies op basis van gesprekken en ontmoetingen.
- Oktober 2021 Publicatie boek Wie kies je om te zijn, gesprekken en gedachten over een nieuwe tijd.